Αν και η φωτογραφία δείχνει ότι δύο άντρες αρκούν για να ευνουχίσουν ένα κάπρο, ο Haydn είχε άλλη άποψη, χρειάζονται οχτώ! (Sauschneider = ευνουχιστές κάπρων). Αλήθεια ποιος συνθέτης θα χρησιμοποιούσε έναν τέτοιο τίτλο για έργο του; Κάποιος που θα είχε αναγάγει το χιούμορ σε αισθητική κατηγορία - που είναι άλλωστε. Δυο μου έρχονται στο μυαλό, ο Haydn και ο Ligeti.
Ο τριανταδυάχρονος Haydn, λάτρης της κεντροευρωπαϊκής λαϊκής μουσικής, παίρνει το δημοφιλές για την εποχή του αυστριακό τραγούδι “Acht Sauschneider müassn sein” και γράφει το 1765 ένα λαβυρινθώδες και ραψωδικό Capriccio / Φαντασία σε Σολ μείζονα, Hob.XVII.1, πάνω στο θέμα του. Στην ουσία πρόκειται για μια κυκλική μορφή όπου το θέμα επανερχόμενο, πότε στο δεξί και πότε στο αριστερό χέρι, περνά από διάφορες τονικότητες συνοδευόμενο είτε αντιστικτικά είτε ομοφωνικά (αυτό το ταξίδι στις τονικότητες θα οδηγηθεί στα άκρα στους “Επτά λόγους του Χριστού πάνω στο Σταυρό”· συνήθως αποδίδουμε στον Beethoven την εξερεύνηση ακραίων τονικοτήτων, αδικώντας για μια ακόμη φορά τον Haydn…). Συγκεκριμένα το θέμα εμφανίζεται 13 φορές σε 11 διαφορετικές τονικότητες.
Οι ευνουχιστές ζώων (κάπρων χοίρων, ταύρων) του 17ου, 18ου και 19ου αιώνα ασκούσαν ένα καλοπληρωμένο επάγγελμα. Οι περισσότεροι προέρχονταν από το Lungau του Salzburg. Ο κύριος λόγος του ευνουχισμού των αρσενικών ήταν η αποφυγή ανεπιθύμητων τεκνοποιήσεων. Τα ευνουχισμένα αρσενικά ονομάζονταν “Nonnen”, δηλαδή καλόγριες!
Acht Sauschneider müassn sein, müassn sein, wenns an Saubärn wulln schneidn.Ηχογραφήσεις
Zwoa vorn und zwoa hintn,
zwoa holtn, uana bintn
und uana schneidt drein, schneidt drein,
iahna achti müassn sein.
Siebn Sauschneider müassn sein, müassn sein,
wenns an Saubärn wulln schneidn... und so weiter...
John McCabe, Haydn: The Complete Piano Sonatas, London ADD
Shai Wosner, Haydn & Ligeti: Concertos & Capriccios
Στο διαδίκτυο θα βρείτε και πολλές άλλες εκτελέσεις και ένα πολύ ωραίο βίντεο όπου ο Andras Schiff μιλά για το κομμάτι (εδώ).
Τεχνικά και άλλα
Επιμελήθηκα το κομμάτι ως προς τη δυναμική, την άρθρωση και το φραζάρισμα. Στην τελική παρτιτούρα παρέλειψα να σημειώσω την δυναμική, για την ακρίβεια την έκρυψα, θα την ακούσετε όμως στο βίντεο. Μιας και η παρτιτούρα που χρησιμοποίησα για την αντιγραφή (Breitkopf und Härtel, 1800) δεν αναφέρει καθόλου δυναμικές (πιθανώς το κομμάτι είναι γραμμένο για τσέμπαλο), θεώρησα δεσμευτική την αναγραφή τους για κάποιον που θα ήθελε να παίξει το κομμάτι από το δικό μου PDF. Για την άρθρωση και το φραζάρισμα χρησιμοποίησα τις λιγοστές ενδείξεις που έχει η πρωτότυπη παρτιτούρα.
Ξεκίνησα την αντιγραφή του κομματιού ως άσκηση για την εκμάθηση του νέου προγράμματος σημειογραφίας Dorico· διαδικασία επίπονη και μερικές φορές απογοητευτική μιας και το πρόγραμμα δεν είναι έτοιμο ακόμη και για ένα απλό τραγούδι. Η πρότερη εμπειρία σε Finale και Sibelius μάλλον επιβραδύνει την εκμάθησή του παρά την βοηθά. Το τελείωσα πάντως, για την τελική επεξεργασία όμως, γύρισα στο φιλόξενο και αγαπημένο Sibelius. Αν κατεβάσετε το PDF ή δείτε το βίντεο θα διαπιστώσετε ότι δεν χρησιμοποιώ μια από τις τρέχουσες μουσικές γραμματοσειρές, αλλά μια ηλεκτρονική αναπαραγωγή μιας κοντινής στην εποχή του Haydn γραμματοσειράς, την Clementi (από τον ομώνυμο συνθέτη, χρησιμοποιήθηκε στις εκδόσεις των έργων του). Χρησιμοποίησα επίσης δείγμα πιάνου August Foerster, με λίγη επεξεργασία εκ μέρους μου και λίγη φαντασία από τον ακροατή ηχεί σαν πιάνο εποχής…
Οι διαστάσεις του PDF είναι σε Klavierformat, 235 x 310 mm, και μπορείτε να το κατεβάσετε από εδώ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου