Μικρές Ιστορίες 23: Ομορφιά

Το 1750 o Bach σταμάτησε να ζει και να συνθέτει, το 1783 ο Euler σταμάτησε να ζει και να υπολογίζει (...il cessa de calculer et de vivre / Condorcet).

Με ελάχιστο ενδιαφέρον για τον πραγματικό κόσμο -αν το σύμπαν δεν ταίριαζε με τους υπολογισμούς του, το λάθος ήταν του σύμπαντος- μαζί με τα δεκατρία παιδιά του μεγάλωσε και την γεωμετρία, τον απειροστικό λογισμό, την τριγωνομετρία, την άλγεβρα, την θεωρία αριθμών, την φυσική των συνεχών μέσων, την σεληνιακή θεωρία…, ογδόντα ογκώδεις τόμοι πρώτης κλάσης εργασιών. Ζηλώσας τον Πυθαγόρα, ακόμη και τη μουσική άγγιξε με το Tentamen novae theoriae musicae σε μια προσπάθεια να ενσωματώσει τη μουσική με τα μαθηματικά, έργο που θεωρήθηκε πολύ "μαθηματικό" για τους μουσικούς και πολύ "μουσικό" για τους μαθηματικούς.

Στο γυμνάσιο θεωρούσα πως η "ταυτότητα του Euler" ήταν μια ταυτότητα που την έλεγαν Euler, όταν αρκετά χρόνια αργότερα διάβασα του "Μαθηματικούς" του Bell διαπίστωσα με έκπληξη ότι και οι μαθηματικοί είναι άνθρωποι και οι βίοι τους είναι πολλές φορές ελκυστικότεροι και από αυτούς των ποιητών ή των συνθετών.

Η ταυτότητα e^iπ + 1 = 0 μοιράζεται την θεμελιώδη, καθαρή ομορφιά μιας σονάτας του Σκαρλάτι, ή μιας μπαγκατέλας του Μπετόβεν, ο πιο αξιοσημείωτος μαθηματικός τύπος κατά τον Feynman κι ο πιο όμορφος τύπος στην ψηφοφορία του 1988 των αναγνωστών του περιοδικού Mathematical Intelligencer. Οι θεμελιώδεις πράξεις της πρόσθεσης, του πολλαπλασιασμού και της ύψωσης σε δύναμη εμφανίζονται από μια φορά συνδυάζοντας σε μια ισότητα το 0, το 1, το e και το π.

Θα μπορούσε και μ' αυτόν τον τύπο, στην αυλή της Μεγάλης Αικατερίνης, να αποστομώσει τον άθεο Diderot:

"Κύριε, e^iπ + 1 = 0, συνεπώς Θεός υπάρχει, αποκριθείτε!"
•

Ο Μπερεκέτης μου υπέδειξε αυτόν το δεσμό απ' όπου μπορείτε να κατεβάσετε το Tentamen του Euler!

---

Πηγές
Bell E.T., Οι Μαθηματικοί, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 1988
Wikipedia, Leonhard Euler
Wikipedia, Euler's formula