Sibelius/Finale Tips 4: Multiphonics στο Sibelius

Στο διαδίκτυο υπάρχουν μερικές γραμματοσειρές για να σημειωθούν τα multiphonics σε ένα πρόγραμμα σημειογραφίας (Sibelius, Finale), αλλά είτε είναι ακριβές, είτε αφορούν ένα μόνον όργανο (φλογέρα, σαξόφωνο, κλπ). Βρήκα έναν τρόπο για να σημειωθούν τα multiphonics σε MacOS X και Sibelius, με κάποιες αλλαγές θα μπορούσε να δουλέψει και σε Finale σε περιβάλλον Windows (αχρείαστα νά 'ναι).

Να σε τι θα στοχεύσουμε:

Αν σας αρέσει τότε συνεχίστε...

Βήμα 1. Πρώτα θα πρέπει να κάνουμε μια ρύθμιση για να μπορούμε να γράφουμε σε δεκαεξαδικό (μην τρομάζετε, απλά θα το χρειαστούμε για να περάσουμε μερικά σύμβολα στο Sibelius από την γραμματοσειρά Apple Symbols – είναι προεγκατεστημένη στο σύστημα σας. Η Toccata που παρέχεται δωρεάν, και σίγουρα θα την έχετε στο Mac ή στο PC σας, κάνει επίσης τη δουλειά).

Apple (το δαγκωμένο μηλαράκι πάνω στην οθόνη αριστερά) > System Preferences > Language & Text.

Μόλις βρεθείτε εκεί επιλέξτε την καρτέλα Input Sources, βρείτε και τσεκάρετε το Unicode Hex Input.

Για να βεβαιωθείτε ότι έγινε σωστά η δουλειά, ανοίξτε ένα αρχείο του TextEdit, ενεργοποιήστε το Unicode Hex Input (από εκεί που αλλάζετε το πληκτρολόγιο από αγγλικό σε ελληνικό, τώρα θα έχει και μια επιπλέον επιλογή), επιλέξτε την γραμματοσειρά Arial (ή όποια άλλη γραμματοσειρά χαρακτήρων κι όχι συμβόλων θέλετε), κρατείστε πατημένο το πλήκτρο Option και πληκτρολογείστε τον αριθμό 0023, αν όλα έχουν γίνει σωστά θα πρέπει να πάρετε το σύμβολο της δίεσης (#).

Για περισσότερες πληροφορίες για τα Non-English Keyboards (δηλαδή για να γράφετε Ελληνικά, Γαλλικά, Κορεάτικα ...) συμβουλευτείτε αυτή την πολύ κατατοπιστική ιστοσελίδα. 

Βήμα 2. Ανοίξτε τώρα ένα καινούριο αρχείο στο Sibelius. Θα φτιάξουμε ένα Text Style στο Sibelius βασισμένο στο Plain Text Style.

House Style > Edit Text Styles ... > Plain Text > New

Ονομάστε το Text Style που μόλις δημιουργήσατε Multiphonics, επιλέξτε για γραμματοσειρά την Apple Symbols (να μην είναι τσεκαρισμένα τα κουτάκια Bold, Italic και Underline) και στο τμήμα Size επιλέξτε 8 relative to 7mm Staff σε Score και Parts. Μην τσεκάρετε τα κουτάκια Keep absolute. Μπορείτε αργότερα να αλλάξετε το μέγεθος της γραμματοσειράς σύμφωνα με τις ανάγκες της παρτιτούρας σας.

Επιλέγουμε ΟΚ, κλείνει το Παράθυρο Διαλόγου και μετά Close στο παράθυρο Edit Text Styles. Στο επόμενο βήμα θα φτιάξουμε ένα Word Menu το οποίο θα “τροφοδοτεί” με σύμβολα το Text Style, Multiphonics.

Βήμα 3. Sibelius 6 > Preferences > Word Menus

Επιλέξτε New και ονομάστε το νέο Word Menu, Multiphonics.

Στο Edit Words θα φτιάξουμε τώρα τα σύμβολα που θα χρησιμοποιήσουμε για τη σημειογραφία των multiphonics. Πληκτολογείστε σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα:  

! Μην ξεχνάτε:

α) όταν πληκτρολογείτε δεκαεξαδικό να έχετε “γυρίσει” το πληκτρολόγιο σε Unicode Hex Input

β) να έχετε πατημένο το πλήκτρο Option κατά την πληκτρολόγηση

γ) όταν εισάγετε τα παραπάνω σύμβολα πρέπει να έχετε αποεπιλέξει το κουτάκι Use music text font.

Όταν σημειoγραφούμε ένα multiphonic χρειαζόμαστε επίσης και τα σύμβολα της αναίρεσης, δίεσης και ύφεσης. Για να “περάσετε” αυτά τα σύμβολα ακολουθείστε τον παρακάτω πίνακα. Σημειώστε ότι εδώ είναι απαραίτητο να έχετε επιλέξει (μ' ένα τικ) το κουτάκι Use music text font. Τα σύμβολα για τα σημεία αλλοιώσεως τα παίρνουμε από την γραμματοσειρά Opus (δεν χρειάζεται να κάνετε τίποτα γι' αυτό, απλά επιλέξτε το κουτάκι Use music text font).

Το παράθυρο διαλόγου Word Menus θα πρέπει δείχνει έτσι:

Σ' ένα multiphonic χρειαζόμαστε επίσης κεφαλαία λατινικά, C, R, … καθώς επίσης και το σύμπλεγμα tr για τη τρίλια. Αυτά μπορείτε να τα γράψετε στο γράφημα σας με τον συνήθη τρόπο.

Ολοκληρώσαμε κι αυτή την εργασία, επιλέγουμε OK και κλείνει το παράθυρο. Τώρα θα πρέπει να πούμε στο Text Style, Multiphonics από που να “παίρνει” σύμβολα.

Βήμα 4. House Style > Edit Text Styles ... > Plain Text > Multiphonics > Edit

Στο αναδιπλούμενο μενού Word menu, κάτω δεξιά του παραθύρου Staff Text Style, επιλέξτε Multiphonics, επιλέγετε δηλαδή τον κατάλογο συμβόλων που μόλις δημιουργήσατε στο Bήμα 3.

Αν έχετε ακολουθήσει τα βήματα σωστά το παράθυρο διαλόγου Staff Text Style θα πρέπει να δείχνει έτσι:

Είμαστε έτοιμοι τώρα να περάσουμε ένα multiphonic στην παρτιτούρα μας. Αυτό γίνεται με τον ίδιο τρόπο που γράφουμε text:

Create > Text > Other Staff Text > Multiphonics

Κάνοντας δεξί κλικ στο σημείο εισαγωγής κειμένου (αν έχετε το magic mouse έτσι προγραμματισμένο) ή με το κλασικό Ctrl + κλικ, εμφανίζεται ο κατάλογος με τα σύμβολα που έχουμε δημιουργήσει στο Bήμα 3 και επιλέγουμε το κατάλληλο.

• Εξάγετε το Text Style, Multiphonics που δημιουργήσατε ως House Style για να μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε και σε άλλες παρτιτούρες σας (αν δεν ξέρετε πως γίνεται αυτό συμβουλευτείτε το Help του προγράμματος).

Καλές συνθέσεις και να θυμάστε ότι τα ράσα δεν κάνουν τον παπά, αλλά ένας παπάς χωρίς ράσα θα μπορούσε να είναι ο οποιοσδήποτε...