Δυο Χέρια / Δυο Φιλοσοφίες

Πάντα με εντυπωσίαζε η Σχολή των Αθηνών του Ραφαήλ (1510-11). Έστω και μέσα από τον πολιτικό – επιστημονικό – καλλιτεχνικό παραμορφωτικό φακό της Αναγέννησης κάποιο φωτόνιο περνούσε κατευθείαν ανακλασμένο από το μέτωπο του Πλάτωνα ή του Αριστοτέλη.

Τα δύο κεντρικά πρόσωπα του πίνακα αντιπροσωπεύουν τα δύο κυρίαρχα ρεύματα της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας, αυτά του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Με δυο χειρονομίες ο Ραφαήλ καταφέρνει να καταδείξει το βασικό φιλοσοφικό προσανατολισμό τους:

• Ο Πλάτωνας στρέφει το δείκτη του δεξιού του χεριού προς τα άνω: κάθετη και ιεραρχική γνώση, τα αρχέτυπα – ιδέες άνω, ο υλικός εξ ανακλάσεως κόσμο κάτω.
• Ο Αριστοτέλης προτείνει το χέρι του προς τα εμπρός και ανοίγει την παλάμη του: άνοιγμα στον ένα και μοναδικό υλικό κόσμο, οριζόντια σκέψη, λαϊκό – επιστημονική προσέγγιση.

Οι χειρονομίες των δεξιών χεριών τους εξισορροπούνται νοηματικά από αυτό που κρατούν τα αριστερά τους:
• Ο Πλάτωνας κρατά τον Τίμαιο, κοσμολογική, μαθηματικοφιλοσοφική πραγματεία που περιλαμβάνει και τη Γη.
• Ο Αριστοτέλης κρατά την Ηθική του, κατά τα λεγόμενα του ιδίου όχι ένα επιστημονικό έργο.

Περαιτέρω οι δυο φιλόσοφοι στρέφουν τις κεφαλές τους ο ένας προς τον άλλο, δεν κοιτάζονται όμως κατάματα, ίσως υποψιάζονται ότι η Αλήθεια είναι κάπου αλλού…