"Δεν αισθάνομαι την ανάγκη να εκφράσω την απογοήτευση μου, τον θυμό μου ή κάποιο άλλο ανάλογο συναίσθημα.
Θα το κάνω όταν πρόκειται για ένα δραματικό κομμάτι που απαιτεί μια τέτοιου είδους έκφραση, όπως στην όπερα για παράδειγμα.
Ποτέ όμως δεν θα εξέφραζα την απογοήτευση ή τον θυμό μου επειδή δεν θέλω να επιβάλλω τέτοιου είδους συναισθήματα στον ακροατή. Δεν θέλω να ακούσουν τα προβλήματα μου.
Όταν ακούω μια εκτέλεση δεν θέλω να ακούω τα προβλήματα του καλλιτέχνη.
Θέλω να μου δώσει κάτι από το καλύτερο μέρος του εαυτού του.
Δεν θα με ενδιέφερε ένας καλλιτέχνης που ανεβαίνει στη σκηνή και αυτοϊκανοποιείται βγάζοντας προς τα έξω όλα του τα προβληματικά συναισθήματα,
ίσως βέβαια κάποιοι να πλήρωναν γι' αυτό."
Θα το κάνω όταν πρόκειται για ένα δραματικό κομμάτι που απαιτεί μια τέτοιου είδους έκφραση, όπως στην όπερα για παράδειγμα.
Ποτέ όμως δεν θα εξέφραζα την απογοήτευση ή τον θυμό μου επειδή δεν θέλω να επιβάλλω τέτοιου είδους συναισθήματα στον ακροατή. Δεν θέλω να ακούσουν τα προβλήματα μου.
Όταν ακούω μια εκτέλεση δεν θέλω να ακούω τα προβλήματα του καλλιτέχνη.
Θέλω να μου δώσει κάτι από το καλύτερο μέρος του εαυτού του.
Δεν θα με ενδιέφερε ένας καλλιτέχνης που ανεβαίνει στη σκηνή και αυτοϊκανοποιείται βγάζοντας προς τα έξω όλα του τα προβληματικά συναισθήματα,
ίσως βέβαια κάποιοι να πλήρωναν γι' αυτό."
Από μια συνέντευξη του Bill Evans στον Les Tomkins.
*
Ίσως αυτό που θέλει να πει ο Έβανς εδώ είναι ότι ο καλλιτέχνης - συνθέτης ή εκτελεστής - πρέπει να αποφύγει την αυτοβιογραφική έκφραση και να στοχεύσει σε κάτι ανώτερο. Ακόμη κι αν το έργο είναι αυτοβιογραφικό από τη φύση του, όπως η Φανταστική του Berlioz για παράδειγμα, ο καλλιτέχνης πρέπει να αποβλέπει με την βοήθεια της Τέχνης και της τεχνικής του σε κάτι που να μας αφορά όλους και ταυτόχρονα να μας κάνει καλύτερους. Θα μπορούσε να απαιτήσει κάποιος βέβαια να ορισθούν οι έννοιες του "ανώτερου" και του "καλύτερου", υπονοώντας την αξιωματική καταγωγή τους και μοιραία την σχετικότητα τους. Δεν μπορώ να τις ορίσω, μπορώ όμως να τις καταδείξω σ' αυτό που "μένει" στην ψυχή μετά από μια ακρόαση του Allegretto της 7ης του Μπετόβεν…
7 σχόλια:
Νομίζω πως μιλάς μόνο για το μισό σώμα, το μπροστινό ή το επάνω. Για την μισή Ιστορία της Τέχνης.
Φιλικά Β.Σ.
ως δήλωση (του Bill Evans - ο οποίος έχει τη δική του σημαντική ιστορία στη jazz κυρίως από το kind if blue του Miles Davis μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 60) τη βλέπω μάλλον άστοχη.
Ίσως (μιά απλή υπόθεση κάνω) να οφείλεται στο ότι ενώ ήταν πολύ καλός και ικανός εκτελεστής όπως και αυτοσχεδιαστής, δεν υπήρξε συνθέτης. Ελάχιστα δικά του έργα έπαιξε (αναφέρομαι πάντα στην ανωτέρω περίοδο και από το υλικό που έχω και είναι αρκετό) και πιθανόν να φοβόταν πως έτσι θα πρόδιδε το συνθέτη.
... και το λέω αυτό γιατί η jazz (ακόμα και τώρα πόσο μάλλον πριν το 65 και τους δρόμους που ακολούθησε και σμίλεψε μετά) είναι μία λαϊκή μουσική. Μία "παγκόσμια" λαϊκή μουσική.
Αν το έλεγε για παράδειγμα ένας σύγχρονος μουσικός (είτε εκτελεστής είτε συνθέτης) της «λόγιας μουσικής» (τα εισαγωγικά γιατί δε συμφωνώ με τον όρο αλλά δε γνωρίζω άλλο δόκιμο), αλλά και πάλι όχι για όλους, θα μπορούσα να το καταλάβω για ένα μουσικό της jazz όχι.
“Δεν θα με ενδιέφερε ένας καλλιτέχνης που ανεβαίνει στη σκηνή και αυτοϊκανοποιείται βγάζοντας προς τα έξω όλα του τα προβληματικά συναισθήματα,
ίσως βέβαια κάποιοι να πλήρωναν γι' αυτό.”
Η φράση αυτή μού έφερε την εικόνα ενός ρόκερ που πάνω στην κορύφωση της οργής του, σπάει την κιθάρα του. Βέβαια, σύμφωνα με τα συμφραζόμενα του Έβανς, η εικόνα αυτή είναι το άκρον άωτον. Αλλά την υποδέχομαι την ακραία αυτή εικόνα ως ευκαιρία για κάποιους συλλογισμούς.
Ενδιαφέρουσα θέση, η οποία όμως μου δημιουργεί έντονους προβληματισμούς.
Αν το πάθος, η μελαγχολία, η θλίψη είχανε σώμα, θα ήταν το δικό μας. Αν ήταν χρώμα, θα 'ταν αυτό των ματιών μας. Πως ν' ακρωτηριάσει κανείς τόσο βαθιά τον εαυτό δίχως να κόψει κομμάτια από εκείνα που τον προσδιορίζουν?
Έγραψα αυτό το άρθρο όχι τόσο με αφορμή ένα δίσκο του Evans που άκουσα, αλλά από μια συγκριτική ακρόαση των σονατών του Μπετόβεν από τον Απολλώνιο Brendel και τον Διονυσιακό Richter.
Στο συγκεκριμένο θέμα νομίζω ότι κάθε άποψη είναι ορθή, με την έννοια ότι δεν μπορεί να υπαγορεύσει κανείς σ' έναν εκτελεστή τι θα προβάλλει στην εκτέλεση του, ή σ' έναν ακροατή τι θα ανιχνεύσει σε μια εκτέλεση.
Θα μπορούσαμε εντελώς σχηματικά και γενικεύοντας με κίνδυνο να χάσουμε το ουσιαστικό να καταγράψουμε τη θέση που πήραν συνθέτες και εκτελεστές στις πέντε μεγάλες περιόδους της μουσικής ιστορίας:
ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ -> Εξύμνιση του Θείου
ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ -> Ανθρώπινο Πνεύμα
ΜΠΑΡΟΚ -> Πανανθρώπινα Συναισθήματα
ΚΛΑΣΙΚΙΣΜΟΣ -> Ανθρώπινη δράση & Ενέργεια, κατάφαση του Παρόντος
ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ -> Προσωπικά Συναισθήματα, εξύμνηση του Ιδιωτικού.
Στον 20ο αι. αδυνατώ να βάλω ταμπέλα λόγω της πολυπλοκότητας και πολυμορφίας του. Στην ειδική περίπτωση του ΟΛΙΚΟΥ ΣΕΙΡΑΙΣΜΟΥ θα έγραφα: "Απουσία Συναισθήματος, εξύμνηση του Αντικειμενικού".
O Radu Lupu αναφέρει σε μια από τις ελάχιστες συνεντεύξεις του: "Ένας εκτελεστής λέει μια ιστορία. Κρίνεται από το πόσο καλά και πιστευτά λέει αυτήν την ιστορία."
Υ.Γ Αν δεν γνωρίζετε τον "σοφό" Ρουμάνο μουσικό Radu Lupu - το πιανίστας περισσεύει - ψάξτε τον στο YouTube και ακόμη καλύτερα βρείτε τις εκτελέσεις του στην Decca. Σε Beethoven, Schubert και Βrahms είναι μοναδικός!
Εγώ θα διακινδύνευα, στην δική μου δουλειά, του Αρχιτέκτονα:
20ος ΑΙΩΝΑΣ (μετά το Μοντέρνο Κίνημα):-> Εξύμνηση (για να χρησιμοποιήσω δική σου λέξη, αλλιώς θα έβαζα: υποταγή στην ή καθυπόταξη της )πληροφορίας.
Δημοσίευση σχολίου