Τετάρτη 18 Απριλίου 2012

Ατμός, ένα Σημείωμα κι ένα Video για τους Φουτουριστές


Ρυάκια που κυλούν τα γάργαρα νερά τους, φύλλα που θροΐζουν, ο ίσκιος της φλαμουριάς, ευωδιαστά λουλούδια της άνοιξης, έμπνευση για τον ρομαντικό συνθέτη του 19ου αι. Ατμομηχανές, αυτοκίνητα αεροπλάνα, ήχοι της πόλης, έμπνευση για τον συνθέτη του πρώιμου 20ου αι. Ο Busoni το είχε προβλέψει, ο Francesco Balilla Pratella με το Μανιφέστο για τους Φουτουριστές Μουσικούς (1910) και το Τεχνικό Μανιφέστο για την Φουτουριστική Μουσική (1911) το διατύπωσε με ακρίβεια. Ο δε Ιταλός ζωγράφος και αυτοδίδακτος μουσικός Luigi Russolo με ένα από τα πιο σημαντικά κείμενα μουσικής αισθητικής του 20ου αι., την Τέχνη των Θορύβων, ταξινομεί τους θορύβους σε έξη κατηγορίες:
  1. βρυχηθμοί, εκρήξεις, σφυρίγματα, κτυπήματα, βόμβοι 
  2. συριγμοί, ξεφυσήματα 
  3. ψίθυροι, μουρμουρητά, γουργουρητά 
  4. ουρλιαχτά, τριξίματα, θροΐσματα, βουητά, τριξίματα, τριψίματα 
  5. ήχοι από κτυπήματα σε μέταλλα, ξύλα, δέρματα, πέτρες, οικιακά σκεύη, κ.α 
  6. φωνές ζώων και ανθρώπων, κραυγές, θρήνοι, κλαψίματα, ουρλιαχτά, αναφιλητά. 
Οι ιδέες των φουτουριστών ενέπνευσαν ζωγράφους, γλύπτες, ποιητές, θεατρικούς συγγραφείς, αρχιτέκτονες και μαγείρους. Επηρέασαν επίσης και πολλούς συνθέτες. Στην Ρωσία (η φουτουριστικής της σχολή από τις πιο σημαντικές) τους Arthur-Vincent Lourié, Mikhail Gnesin, Alexander Goedicke, Georg Kirkor, Julian Krein και βέβαια τον Alexander Mosolov με το περίφημο Εργοστάσιο Σιδήρου, στην Γαλλία τον Arthur Honegger που η μεγάλη αγάπη του για τις λοκομοτίβες γέννησε το υπέροχο Pasific 231, στην Αμερική το κακό παιδί George Antheil με το Μηχανικό Μπαλέτο του, την Σονάτα του Αεροπλάνου και τον Θάνατο των Μηχανών, τον Leo Ornstein με την Αυτοκτονία στο Αεροπλάνο, αλλά και τους Igor Stravinsky, Edgar Varèse και τον Sergei Prokofiev με το Ατσαλένιο Σκαλοπάτι.

Παραθέτω τους δεσμούς στο YouTube μερικών από τα προαναφερθέντα έργα:
Honegger, Pasific 231 (από την ταινία του Jean Mitry, 1949)
Mosolov, Iron Foundry
Antheil, Ballet Mèchanique
Ornstein, Suicide in an Airplane

4 σχόλια:

haris k είπε...

Ο Boulez και ο Θεοδωράκης είχαν πει..ότι μπορεί να ξεχώρίσει το ανθρώπινο αυτί είναι μουσική όλα τα άλλα είναι θόρυβος .Στην περίπτωση αυτή ο Rusolo αναφέρει την τέχνη των θορύβων.Μπορούμε όλα αυτά να τα εντάξουμε στην έννοια ΜΟΥΣΙΚΗ;;;Και όταν λέω όλα αυτά εννοώ ακόμα και έργα των stockhauzen,scelsi.....

Dimitri Sykias είπε...

Σύμφωνα με τον ορισμό που δίνεις, το ανθρώπινο αυτί μπορεί να ξεχωρίσει μια κραυγή από έναν ψίθυρο, άρα και αυτά είναι μουσική...

Ορίζω την μουσική ως εξής:
"Η μουσική ως έκφραση της ανθρώπινης διανόησης αντανακλά την ενεργή θέληση, την θεωρητική αιτιολόγηση και την επιθυμία για αισθητική τελειότητα. Τα βασικά στοιχεία της είναι η λογική και η διαίσθηση, η ανάλυση και η σύνθεση, το γενικό και το μερικό. Διαφορετικές παραδόσεις τονίζουν κάθε φορά διαφορετικές πλευρές της, είναι όμως η αλληλεπίδραση αυτών των αντιθετικών δυνάμεων και η προσπάθεια για την σύνθεσή τους που καθορίζει την υπέρτατη αξία της μουσικής."

haris k είπε...

Γιατι να μην υπάρχει διαχωρισμός ανάμεσα στο θόρυβο και τη μουσική ;;;και γιατί μια κραυγή να αποτελεί κομμάτι της μουσικής ;;;(

george hatzimichelakis είπε...

Στο κομμάτι σου, που μου άρεσε πάρα πολύ, με εντυπωσίασαν ιδιαίτερα οι ηχητικές δομές που είτε μέσα από συνηχήσεις, είτε μέσα από συνδυασμούς τεσιτούρας, παραπέμπουν στην ηχητική των μηχανών, και όλα αυτά σε μία φόρμα που παραπέμπει μεν στον φουτουρισμό του Antheil, αλλά ουσιαστικά δεν παύει να αναφέρεται στη σονάτα και στην σφικτή κλασική φόρμα. Υπ'αυτήν την έννοια έχουμε να κάνουμε με ένα γνήσια νεωτεριστικό έργο, που συνδυάζει δύο είδη υφής, πολύ διαφορετικά ως προς την καταγωγή και ως προς την φιλοσοφία.

Παραπέμπω τον Χάρη σε ένα παλαιότερο δικό μου ποστ, το οποίο αναφέρεται σε πολύ παλαιές θεωρητικές απόψεις για τον ήχο και τον θόρυβο

Σημειώνω, ότι καλύτερα να το ανοίξει με τον explorer γιατί το GoogleChrome κάνει κάποιες παρασπονδίες σε σχέση με τον player ήχου (δεν τον εμφανίζει καν).