Sonata for Flute(s) & Piano (2007)

---

Sonata for Flute(s) & Piano (2007)

Iwona Glinka, flute(s)

Ανδρέας Ζαφειρόπουλος, πιάνο

Ινστιτούτο Goethe

8 Μαρτίου, 2012

Ατμός, ένα Σημείωμα κι ένα Video για τους Φουτουριστές

---

Ρυάκια που κυλούν τα γάργαρα νερά τους, φύλλα που θροΐζουν, ο ίσκιος της φλαμουριάς, ευωδιαστά λουλούδια της άνοιξης, έμπνευση για τον ρομαντικό συνθέτη του 19ου αι. Ατμομηχανές, αυτοκίνητα αεροπλάνα, ήχοι της πόλης, έμπνευση για τον συνθέτη του πρώιμου 20ου αι. Ο Busoni το είχε προβλέψει, ο Francesco Balilla Pratella με το Μανιφέστο για τους Φουτουριστές Μουσικούς (1910) και το Τεχνικό Μανιφέστο για την Φουτουριστική Μουσική (1911) το διατύπωσε με ακρίβεια. Ο δε Ιταλός ζωγράφος και αυτοδίδακτος μουσικός Luigi Russolo με ένα από τα πιο σημαντικά κείμενα μουσικής αισθητικής του 20ου αι., την Τέχνη των Θορύβων, ταξινομεί τους θορύβους σε έξη κατηγορίες:

1. βρυχηθμοί, εκρήξεις, σφυρίγματα, κτυπήματα, βόμβοι 
2. συριγμοί, ξεφυσήματα 
3. ψίθυροι, μουρμουρητά, γουργουρητά 
4. ουρλιαχτά, τριξίματα, θροΐσματα, βουητά, τριξίματα, τριψίματα 
5. ήχοι από κτυπήματα σε μέταλλα, ξύλα, δέρματα, πέτρες, οικιακά σκεύη, κ.α 
6. φωνές ζώων και ανθρώπων, κραυγές, θρήνοι, κλαψίματα, ουρλιαχτά, αναφιλητά. 

Οι ιδέες των φουτουριστών ενέπνευσαν ζωγράφους, γλύπτες, ποιητές, θεατρικούς συγγραφείς, αρχιτέκτονες και μαγείρους. Επηρέασαν επίσης και πολλούς συνθέτες. Στην Ρωσία (η φουτουριστικής της σχολή από τις πιο σημαντικές) τους Arthur-Vincent Lourié, Mikhail Gnesin, Alexander Goedicke, Georg Kirkor, Julian Krein και βέβαια τον Alexander Mosolov με το περίφημο Εργοστάσιο Σιδήρου, στην Γαλλία τον Arthur Honegger που η μεγάλη αγάπη του για τις λοκομοτίβες γέννησε το υπέροχο Pasific 231, στην Αμερική το κακό παιδί George Antheil με το Μηχανικό Μπαλέτο του, την Σονάτα του Αεροπλάνου και τον Θάνατο των Μηχανών, τον Leo Ornstein με την Αυτοκτονία στο Αεροπλάνο, αλλά και τους Igor Stravinsky, Edgar Varèse και τον Sergei Prokofiev με το Ατσαλένιο Σκαλοπάτι.

---

Παραθέτω τους δεσμούς στο YouTube μερικών από τα προαναφερθέντα έργα:
Honegger, Pasific 231 (από την ταινία του Jean Mitry, 1949)
Mosolov, Iron Foundry
Antheil, Ballet Mèchanique
Ornstein, Suicide in an Airplane

LIGETI: Poème Symphonique for 100 Metronomes (1962)

Το κείμενο που ακολουθεί είναι η παρτιτούρα του Συμφωνικού Ποιήματος για 100 Μετρονόμους του G. Ligeti, έργο του 1962. Θα μπορούσε να καταταγεί στην κατηγορία των text scores (παρτιτούρες κειμένου). Για έναν ορισμό και επιπλέον δείγματα text scores δείτε κι εδώ. Η μετάφραση από τα γερμανικά στα αγγλικά είναι του Eugene Hartzell.

"Poeme Symphonique" (for 100 metronomes) requires, as its primary condition for performance, 100 metronomes.Their acquisition may be accomplished in several ways. For example, they may be borrowed from one or more music instrument firms. (When the pertinent special shops are not to be found on the spot, it is recommended that inquiry be made to this end at so-called music dealers). For the purpose of attaining the desired result (i.e., the permission to borrow), some comments may be useful with regard to the value of the advertising to the firm, gained through its readiness to loan. In this connection one may offer to print the name(s) of the firm(s) on the concert poster, in the programme book or on a placard to be placed on the stage, or one or another combination of the listed possibilities. If necessary, the announcement may take the form of verbal communication, either by itself or as a means of following up the printed announcement.

Another way to bring about the acquisition of the metronomes is the insert advertisements in the newspapers. In this case all private persons will be invited to be so generous as to make temporarily available the metronomes in their possession for use in the performance. In cities which have their own music schools (resp., colleges of music), this request can be made directly to the teaching staff or the student body, with the assistance of the customary media of communication. In the two last-named instances it is recommended that the owners of the required instruments be asked to put some means of identification on them, to prevent their being misplaced or mixed up. This can be achieved, for example, through the obligatory affixing of the owner's name by means of a suitable strip of paper (It is recommended that the use of fountain pen or ball-point pen be prescribed).

Should it happen that a Maecenas makes it possible to borrow the metronomes for the purpose of performance, his name- after consultation with the person in question- shall be made public (see in this connection the paragraph on the music instrument firms). The composition is provided with a passe-partout dedication: on each occasion the work is dedicated to the person (or persons) who have helped to bring about the performance through the contribution of instruments, by any means whatsoever, whether it be executive council of a city, one or more of the music schools (resp., colleges of music), one or more businesses, one or more private persons. If a patron can be found who will remove once for all the financial hindrances to the performability of the work by buying the necessary metronomes and guaranteeing the transportation costs which arise from time to time, "Poeme Symphonique" will be dedicated from then on to him alone.

In particular, the following instructions for performance are to be carried out:
1) It is preferred that pyramid-shaped metronomes be employed.
2) The work is performed by 10 players under the leadership of a conductor. Each player operates 10 metronomes.
3) The metronomes must be brought onto the stage with a completely run-down clockwork (that is, in an unwound condition). It is expedient that they be placed on suitable resonators. Loudspeakers, distributed throughout the concert hall, can serve to raise the dynamic level. It is recommended that each of the 10 groups of 10 metronomes be arranged about a microphone which is connected to an appropriated loudspeaker (or group of loudspeakers). The distance between the metronome-group and the microphonem as well as the regulation level of the allocated loudspeaker[6], are to be differently set in order to achieve the proper effects of closeness and distance.
4) At a sign from the conductor the players wind up the metronomes. Following this, the speeds of the pendulums are set: within each group they must be different for each instrument.
"Poeme Symphonique" may be performed in two versions: 1) All metronomes are wound equally tightly. In this version the chosen metronome numbers (oscillation speeds) wholly determine the time it will take for the several metronomes to run down: those which swing faster will run down faster, the others more slowly. 2) The several metronomes of a group are wound unequally: the first of the 10 metronomes the tightest, the second a little less, the tenth, the least tightly. Care must be taken, however, that the winding and the regulation of the speeds of the several metronomes are carried out completely independently of each other. Thus the metronome in each group which has been most lightly wound must not be the fastest or the slowest in its oscillation.

The conductor arranges with the players beforehand the method and the degree of winding.The performance may be considered ideal, if:
a) in the first version all the metronomes
b) in the second version the first metronome of each group is(are) completely wound.

The ideal manner of performance is the obligatory one. Non-ideal performances are only permitted if weighty reasons are present which force the occurrence of a deviation from the ideal performance, such as the playing of a shortened version of the work. In this unwelcome case the conductor must set, with the performers, the number of turns for (1) all the metronomes or (2) the first of each group, according to whether the first or second version is being played. The winding-up and the regulation of the oscillation speeds (the setting of the metronome number) must be done ceremoniously and formally. At the conclusion of this preparatory activity comes a motionless silence of 2-6 minutes, the length of which is to be left to the discretion of the conductor. At a sign from the conductor downbeat, all the metronomes are set in motion by the players. To carry out this action as quickly as possible, it is recommended that several fingers of each hand be used at the same time. With a sufficient amount of practise, the performers will find that they can set 4 to 6 instruments in motion simultaneously. As soon as the metronomes have been started in this fashion, the players absent themselves as quietly as possible (suitable footwear is requested) from the stage, led by the conductor, leaving the metronomes to their own devices."Poeme Symphonique" is considered as ended when the last metronome has run down. It is up to the conductor to decide when the last metronome has run down. It is up to the conductor to decide the duration of the pause, before he leads the players back on to the stage to receive the thanks due from the public.

---

Στο Youtube με keyword "ligeti poeme symphonique" μπορείτε να βρείτε αρκετές εκτελέσεις του έργου.

Ι. Κονιτόπουλος: Notturni del Mare

---

Notturni del Mare, for Flute(s) & Piano (2007)

Iwona Glinka, flute(s)

Ανδρέας Ζαφειρόπουλος, πιάνο

Ινστιτούτο Goethe

8 Μαρτίου, 2012

•

Από το σημείωμα του συνθέτη:
Το έργο μας μεταφέρει στα πανέμορφα ελληνικά ακρογιάλια, που τα λούζει το νυκτερινό φως της αυγουστιάτικης σελήνης, αναδύοντας μαγικές εικόνες των βυθών της θάλασσας και της ελληνικής μυθολογίας.
Στηρίζεται σε μια δωδεκάφθογγη σειρά και σε τρεις τονικές μεταφορές της. Στο έργο υφαίνονται πέντε αφηγηματικές εικόνες με επίλογο, αναδεικνύοντας τις δεξιοτεχνικές ικανότητες της μουσικού, η οποία καλείται να παίξει με τέσσερα φλάουτα - μπάσο, φλάουτο, άλτο, πίκολο και τέλος φλάουτο και μπάσο ξανά - από ένα σε κάθε μέρος.
Και όπως γράφει ορθά ο Ελύτης:
"Δουλεύει ο καθένας όπως νοιώθει. Και η θάλασσα είναι απέραντη, τα πουλιά μυριάδες, οι ψυχές όσες και οι συνδυασμοί που μπορούν να γεννησουν οι ήχοι και τα λόγια, όταν ο έρωτας και το όνειρο βασιλεύουν".
Ι. Κονιτόπουλος

Ο Άνδρας και η Μύγα

Γράφω αυτό το άρθρο με αφορμή μια σειρά σχεδίων που βρήκα στο διαδίκτυο. Το "διδακτικό" του εγχειρήματος του καλλιτέχνη, που δυστυχώς δεν γνωρίζω, είναι ότι το ίδιο θέμα παραλλάσσεται περνώντας μέσα από τα ζωγραφικά κινήματα του 20ου αι. αναδεικνύοντας μ' αυτόν τον τρόπο τεχνικές και ύφη καθώς και τις μεταξύ τους διαφορές. Οι ιδιαίτερα γλαφυροί τίτλοι είναι του καλλιτέχνη και η απόπειρα απόδοσής τους στα ελληνικά δική μου.
Τις πηγές των πληροφοριών παραθέτω εντός του άρθρου και στο τέλος.

• Realism - Ρεαλισμός (π.1850-1880)

Δολοφόνος Μυιών

Στην φιλοσοφία οι ρεαλιστές θεωρούν ότι η πραγματικότητα είναι ανεξάρτητη από την ανθρώπινη συνείδηση και μπορεί να συλληφθεί στην αντικειμενική της κατάσταση.
Στην ζωγραφική και την λογοτεχνία οι καλλιτέχνες προσπαθούν να απεικονίσουν τη ζωή όπως είναι στην πραγματικότητα (αλήθεια, πως είναι η ζωή στην πραγματικότητα;)
Βασικός εκπρόσωπος του κινήματος στην Γαλλία ο Gustave Courbet (1819-1877). Περιγράφει το κίνημα ως εξής: "Η ζωγραφική ... δεν είναι τίποτε άλλο από αναπαράσταση των πραγματικών και συγκεκριμένων πραγμάτων".
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και μια θέση του για την ηθική του καλλιτέχνη: "Ελπίζω να κερδίζω πάντοτε τη ζωή μου ασκώντας την τέχνη μου χωρίς να απομακρυνθώ ούτε κατά μία τρίχα από τις αρχές μου, χωρίς να χρειαστεί να πω ψέμματα στην ίδια τη συνείδησή μου, χωρίς να χρειαστεί να ζωγραφίσω ούτε μια πιθαμή μόνον και μόνο για να φανώ ευχάριστος και να αυξήσω τις πωλήσεις μου".
Ένα ενδιαφέρον άρθρο στα ελληνικά για τον Ρεαλισμό μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

• Impressionism - Ιμπρεσιονισμός (π.1870-1990)

Μυοκτονία Την Πρώτη Μέρα Της Άνοιξης Σε Ηλιόλουστο Δωμάτιο

Αναπτύχθηκε στη Γαλλία. Κύριο χαρακτηριστικό του ιμπρεσιονισμού στη ζωγραφική είναι τα ζωντανά χρώματα, κυρίως με χρήση των βασικών χρωμάτων, οι συνθέσεις σε εξωτερικούς χώρους, συχνά υπό ασυνήθιστες οπτικές γωνίες και η έμφαση στην αναπαράσταση του φωτός. Οι ιμπρεσιονιστές ζωγράφοι θέλησαν να αποτυπώσουν την άμεση εντύπωση (impression) που προκαλεί ένα αντικείμενο, ή μια καθημερινή εικόνα. Ο Ιμπρεσιονισμός θεωρείται πως ξεκίνησε ουσιαστικά από τρεις μαθητές του ζωγράφου Mark Gleyre τους Claude Monet (1840-1926), Pierre-Auguste Renoir (1841-1919) και Alfred Sisley (1839-1899).
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι βασικές τεχνικές του Ιμπρεσιονισμού:
• Μικρές και συχνά εμφανείς πινελιές που δημιουργούν ένα χαρακτηριστικά παχύ στρώμα μπογιάς στον καμβά. Με αυτό τον τρόπο δεν μπορούν να αποτυπωθούν πολλές λεπτομέρειες του θέματος αλλά γενικά χαρακτηριστικά του.
• Χρήση κυρίως των βασικών χρωμάτων, με μικρή ανάμειξη μεταξύ τους (η διαδικασία της ανάμειξης αυτής γίνεται από τον ίδιο τον θεατή του έργου).
• Σπάνια χρήση του μαύρου χρώματος, μόνο στις περιπτώσεις που αποτελεί μέρος του θέματος. Οι ιμπρεσιονιστές δεν χρησιμοποιούσαν το μαύρο χρώμα προκειμένου να επιτύχουν σκιάσεις ούτε το αναμείγνύαν με τα βασικά χρώματα.
• Απουσία διαδοχικών επιστρώσεων χρώματος. Οι ιμπρεσιονιστές ζωγράφιζαν πιο γρήγορα, χωρίς να περιμένουν απαραίτητα το χρώμα να στεγνώσει.
• Έμφαση στον τρόπο που το φως ανακλάται πάνω στα αντικείμενα, αποτύπωση του θέματος με ένα είδος επιστημονικού ενδιαφέροντος.
•Ζωγραφική κυρίως σε ανοιχτούς χώρους, συνήθως με φωτεινά και έντονα χρώματα.

• Fauvism - Φω[ο]βισμός (π.1905-1908)

Νεαρός Σκοτώνει Μύγα

fauves = αγρίμια. Οι φωβιστές ζωγραφίζουν με έντονα χρώματα, συχνά σκοτεινά και με έντονες αντιθέσεις, με έμφαση στο κόκκινο χρώμα και στις απλές γραμμές, πολλές φορές ελαφρά παραμορφωμένες. Κύριος εμπνευστής του κινήματος ο Henri Matisse (1869-1954).


• Art Nouveau (1890-1910)

Γοητευτικός Ανθόκηπος με Χαρούμενη Μικρή Μύγα

Art Nouveau, επίσης Jugend και Jugendstil, Le Style Moderne, Style Métro κ.α. Βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα του κινήματος είναι η επιτήδευση της μορφής, κυρίως για στοιχεία που αντλούνται από τη φύση καθώς και η στενή συσχέτιση του με το κίνημα του συμβολισμού. Η Art Nouveau συνδέθηκε ακόμα με την ιαπωνική και τη γοτθική τέχνη. Οι καλλιτέχνες προσπαθούν να καταργήσουν τις αποστάσεις μεταξύ των διαφορετικών μορφών
της τέχνης στοχεύοντας στην ενοποίηση τους.

• Expressionism - Εξπρεσιονισμός (π.1905-1940)

Εγώ κι η Μύγα μου

Βασικό χαρακτηριστικό των εξπρεσιονιστών καλλιτεχνών είναι η έκφραση των εσωτερικών ψυχικών καταστάσεων, η τάση να παραμορφώνουν την πραγματικότητα στα έργα τους, αδιαφορώντας απέναντι σε μια πιστή και αντικειμενική αναπαράσταση της. Συχνά ο εξπρεσιονισμός διακρίνεται και από μια έντονη συναισθηματική αγωνία. Δύσκολο να βρεις χαρούμενο εξπρεσιονιστή.

• Cubism - Κυβισμός (π.1907-1921)

Πορτρέτο Ανδρός με Μυγοσκοτώστρα στο Χέρι

Ξεκίνησε με τους Pablo Picasso (1881-1973) και Georges Braque (1882-1963) και σύντομα επηρέασε την μουσική την λογοτεχνία και την αρχιτεκτονική. Στον κυβισμό τα αντικείμενα διασπώνται, αναλύονται και επανασυναρμολογούνται σε αφηρημένες μορφές. Οι ιστορικοί της Τέχνης διακρίνουν τον κυβισμό σε Πρώιμο (1906-1908), Αναλυτικό (1907-1911) και σε Συνθετικό (από το 1919 και μετά).

• Futurism - Φουτουρισμός (π.1909-1916)

Δυναμισμός Θηρευόμενης Μύγας

Πρόκειται για ένα καλλιτεχνικό και κοινωνικό κίνημα που αναπτύχθηκε στην Ιταλία τις αρχές του 20ου αι. και γρήγορα επηρρέασε καλλιτέχνες άλλων χωρών, κυρίως της Ρωσίας.
Γράφει ο Ιταλός ποιητής, εκδότης, ιδρυτής του κινήματος και οπαδός της φασιστικής ιδεολογίας Filippo Tommaso Marinetti (1876-1944): "O Φουτουρισμός βασίζεται στην πλήρη ανανέωση της ανθρώπινης ευαισθησίας, που προκαλείται από τις μεγάλες επιστημονικές ανακαλύψεις. Oι άνθρωποι που χρησιμοποιούν τον τηλέγραφο, το τηλέφωνο, το φωνόγραφο, το ποδήλατο, τη μοτοσικλέτα, το αυτοκίνητο, το υπερωκεάνιο, το πηδαλιοχούμενο, το αεροπλάνο, τον κινηματογράφο, τη μεγάλη εφημερίδα δεν έχουν ανακαλύψει ακόμη πως αυτά τα μέσα επικοινωνίας, μεταφοράς και πληροφόρησης ασκούν αποφασιστική επίδραση στην ψυχή τους".


• Abstract Art - Αφηρημένη Τέχνη

Σπουδή Θηρευόμενης Μύγας

Πολυσύνθετο κίνημα σε όλες τις τέχνες, χωρίς σαφή χρονικά όρια. Γενικά μπορούμε να ορίσουμε ως αφηρημένη την μη παραστατική και μη αντικειμενική τέχνη. Ένας από τους κύριους εκφραστές της ο ζωγράφος και μουσικός Wassily Kandinsky (1866-1944) υποστήριξε πως σε αντίθεση με τη σύγχρονη επιστήμη, η οποία αποκαλύπτει τον υλικό κόσμο και τη δομή του, ο ρόλος της τέχνης θα έπρεπε να είναι η ανάδειξη του πνευματικού χαρακτήρα της.

• Dadaism - Ντανταϊσμός (π.1915-1923)

GAZZE-RA

Ο Ντανταϊσμός ή Νταντά (Dada) είναι ένα καλλιτεχνικό κίνημα που αναπτύχθηκε μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο στις εικαστικές τέχνες καθώς και στη λογοτεχνία (κυρίως στην ποίηση), το θέατρο και την γραφιστική. Μεταξύ άλλων, το κίνημα ήταν και μια διαμαρτυρία ενάντια στη βαρβαρότητα του πολέμου και αυτού που οι Ντανταϊστές πίστευαν ότι ήταν μια καταπιεστική διανοητική αγκύλωση, τόσο στην τέχνη όσο και στην καθημερινότητα. Ο Ντανταϊσμός χαρακτηρίζεται από εσκεμμένο παραλογισμό και απόρριψη των κυρίαρχων ιδανικών της τέχνης. Επηρέασε μεταγενέστερα κινήματα, συμπεριλαμβανομένου του σουρεαλισμού. Η προέλευση του όρου Dada είναι ασαφής.

• Suprematism - Супрематизм - Σουπερματισμός (1915-1916)

Κόκκινη Μύγα Υπαινίσσεται Μικρό Άνδρα

Ζωγραφικό κίνημα που εστιάζει στα βασικά γεωμετρικά σχήματα του τετραγώνου και του κύκλου. Κύριος εμπνεσυτής του ο Kasimir Severinovich Malevich (1879-1953).

• Metaphysics - Μεταφυσική

Ανησυχητική Μύγα

• Ποια είναι η φύση της πραγματικότητας;
• Ποια είναι η θέση του ανθρώπου στο Σύμπαν;
• Υπάρχει ο κόσμος εκτός του νου μας;
• Ποια είναι η φύση των πραγμάτων, των γεγονότων, του χώρου και του χρόνου;
• Πόσο ακόμη θα μειωθεί ο μισθός μου για να σώσω επιτέλους την Ελλάδα;

• Surrealism - Υπερρεαλισμός - Σουρεαλισμός (δεκαετία του 1920)

Τοπίο με Μύγα κι ένα Φλεγόμενο Τραπέζι

Κίνημα που αναπτύχθηκε κυρίως στο χώρο της λογοτεχνίας αλλά εξελίχθηκε σε ένα ευρύτερο καλλιτεχνικό και πολιτικό ρεύμα. Άνθισε κατά κύριο λόγο στη Γαλλία των αρχών του 20ου αι., κατά την περίοδο μεταξύ του Α' και Β' παγκοσμίου πολέμου.
Στο Σουρεαλιστικό Μανιφέστο του ο Αndré Breton τον ορίζει: "Αυτοματισμός ψυχικός, καθαρός, με τον οποίο προτίθεται κανείς να εκφράσει είτε προφορικά είτε γραπτά, είτε με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, την πραγματική λειτουργία της σκέψης. Υπαγόρευση της σκέψης, με την απουσία κάθε ελέγχου από τη λογική, έξω από κάθε προκατάληψη αισθητική ή ηθική. Ο σουρεαλισμός στηρίζεται στην πίστη στην ανώτερη πραγματικότητα ορισμένων τύπων συσχετισμών αγνοημένων ως τώρα, στην παντοδυναμία του ονείρου. στο αδιάφορο παιχνίδι της σκέψης. Τείνει να καταλύσει όλους τους άλλους ψυχικούς μηχανισμούς και να υποκατασταθεί στη θέση της στη λύση των κυριότερων προβλημάτων της ζωής".


• Action Painting - Gestural Abstraction (π.1940-1960)

Λαμπερό Μαύρο και Μύγα

Αυτόματη ζωγραφική δράση πάνω στον καμβά. Ζητούμενο είναι η αποτύπωση της ζωγραφικής πράξης, ο καμβάς είναι η αρένα πάνω στην οποία δρα ο ζωγράφος (Harold Rosenberg). Κύριος εκπρόσωπος ο Paul Jackson Pollock (1912-1956).

• Pop Art - Δημοφιλής Τέχνη (π.1950-1970)

OKAY...

Η Pop Art γεννήθηκε ως μια αντίδραση στη σοβαρότητα του κινήματος του αφηρημένου εξπρεσιονισμού, προβάλλοντας κατά κύριο λόγο σύμβολα του καταναλωτισμού, απλά αντικείμενα που ανάγονταν σε έργα τέχνης αλλά και θέματα δανεισμένα από την κουλτούρα των κόμικς. Μια από τις σημαντικότερες ίσως επιδράσεις της Ποπ Αρτ ήταν το γεγονός πως περιόρισε τη διάκριση ανάμεσα στις έννοιες της εμπορικής και υψηλής τέχνης. Κύριος εκπρόσωπος της αμερικάνικης Pop Art ο Andy Warhol (1928-1987).

• Minimalism - Μινιμαλισμός (1960-)

Άνδρας και Μύγα

Κίνημα στα εικαστικά, την αρχιτεκτονική και τη μουσική. Αναγωγή στο ελάχιστο. Το ελάχιστο αναπαράγοντας τον εαυτό του και καταλαμβάνοντας όλο τον χώρο (ζωγραφικό, μουσικό) δημιουργεί την Επαναληπτική Τέχνη (Repetitive Art).

---

Πηγές
Wikipedia (αγγλική)
Βικιπαίδεια (ελληνική)
Γκίκας Σωκράτης, Νέο Φιλοσοφικό Λεξικό, Σαββάλας, 2002
Read Herbert, Ιστορία της Μοντέρνας Ζωγραφικής, Υποδομή, 1974