Τετάρτη 23 Φεβρουαρίου 2011

Μικρές Ιστορίες 14: Ένα Koan



O Χ κρέμεται με το ένα χέρι από ένα βράχο, από κάτω του χάσκει γκρεμός. Ο Ψ πλησιάζει, στέκεται ακριβώς από πάνω του και τον ρωτά:
“Ποιο είναι το νόημα της ζωής;”

Στον Χ προσφέρονται δυο επιλογές:
1. Να αρνηθεί να απαντήσει, οπότε αποτυγχάνει.
2. Nα απαντήσει και τότε το χέρι του θα λυγίσει και θα γκρεμοτσακιστεί.
Τι πρέπει να κάνει ο Χ;

Πρόκειται για ένα πανάρχαιο koan και την απάντηση πρέπει να την ψάξει κανείς πέρα από τη λογική σ’ ένα βαθύτερο επίπεδο, τουλάχιστον έτσι διατείνονται οι βουδιστές.

Στη νουβέλα του Jack Kerouak Dharma Bums, ο κύριος χαρακτήρας του έργου Ray Smith κάνει την ίδια ερώτηση στο μάγειρα ενός εστιατορίου, κι αυτός απαντά:
“Δεν με νοιάζει”.
Αυτή για πολλούς είναι η καλύτερη απάντηση.

Tο “Δεν με νοιάζει” όμως μπορεί να εκληφθεί είτε ως άρνηση απαντήσεως (1), είτε ως απάντηση (2) κι ο Χ σε κάθε περίπτωση την έχει άσκημα.

Κατά τη γνώμη μου αν ο Χ θέλει να απελευθερωθεί από την τυραννία του ερωτήματος του Ψ πρέπει να πέσει στον γκρεμό με τη θέληση του! Χάνει τη ζωή του μεν - θα την έχανε ούτως ή άλλως - αλλά την χάνει χωρίς να υποκύψει στις διαθέσεις του Ψ.

Πόσες φορές συναντάμε τον Ψ στη ζωή μας...

5 σχόλια:

γεράσιμος μπερεκέτης είπε...

Μια ασφαλής απάντηση:

Τι είναι γλώσσα;

(δεν το λέω ανώδυνα, ούτε ευφυολογώντας = νομίζω ότι όλα αυτά τα διλήμματα αποφεύγουν το θεμελιώδες). Όταν ρωτάμε "ποιο το νοήμα της ζωής" ίσως θα έπρεπε να αναζητήσουμε την απάντηση στο "τι ακριβώς ρωτάμε".

Dimitri Sykias είπε...

α) Απαντάς με ερώτηση,

β) Αν η ερώτηση σου εκληφθεί ως απάντηση τότε εμπίπτεις στο (2) και πέφτεις στο γκρεμό,

γ) Αν πας να αναλύσεις ένα κοάν είτε με την Αριστοτέλεια λογική ή με κάποια θεωρία μετα-γλώσσας των ημερών μας χάνεις την ουσία του, που είναι ότι δεν υπάρχει "ουσία" γι' αυτό και - μερικοί βρίσκουν- σε απελευθερώνει.

Γιώργος Πρίμπας είπε...

Μέχρι πριν από 1,5 δις εκ χρόνια, όταν ο ήλιος ακτινοβολούσε λιγότερο, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις που συνηγορούν σε αυτό χωρίς βεβαίως να συνιστούν απόδειξη ότι η Αφροδίτη είχε κλίμα που στηριζόταν στον κύκλο του νερού και πιθανόν πολύ κοντά στο δικό μας. Ίσως και κάποιες μορφές ζωής να είχαν προλάβει να εξελιχθούν. Μάλλον δε θα το μάθουμε ποτέ.
Όταν η ακτινοβολία που έπεφτε στην Αφροδίτη ξεπέρασε κάποιο όριο (αυτό συνέβη πριν από 1 δις χρόνια) οι υδρατμοί από την εξάτμιση των «ωκεανών» χάνονταν στο διάστημα και αυτοί τελικά (μέσα σε μερικές δεκάδες εκατομμύρια χρόνια) στέγνωσαν.
Στο κέντρο της Αφροδίτης (όπως και της «γεω»λογικής αδελφής της, της Γης) υπάρχει τεράστια ποσότητα ουρανίου (σε μας εντοπισμένη κυρίως σε μία μπάλα ακτίνας 8 χιλιομέτρων) η οποία παράγει την ενέργεια εξ αιτίας της οποίας το εσωτερικό της Αφροδίτης όπως και της Γης είναι διάπυρα (και αν θυμάμαι θα εξακολουθεί να παράγει ενέργεια για πολλά δισεκατομμύρια χρόνια ακόμα). Το 50% αυτής της ενέργειας στη Γη εκτονώνεται με την κίνηση των τεκτονικών πλακών (συνέπεια των οποίων είναι και οι τεκτονικοί σεισμοί - που συνιστούν το 95% των σεισμών) και μόνο το υπόλοιπο 50% μέσω των ηφαιστειακών εκρήξεων.
Στην Αφροδίτη όμως όλη η ενέργεια διοχετεύεται προς τα έξω μόνο μέσω ηφαιστειακών εκρήξεων διότι δεν υπάρχει τεκτονική δραστηριότητα. Αυτό οφείλεται στο ότι, επειδή δεν υπάρχει νερό, που λειτουργεί ως λιπαντικό μεταξύ εξωτερικού στερεού φλοιού και των εσωτερικών στρωμάτων, το μάγμα καθώς κινείται κάτω από τον εξωτερικό στερεό φλοιό της δεν μπορεί να προκαλέσει την κίνησή τους και συνεπώς τεκτονική δραστηριότητα. Στην Αφροδίτη λοιπόν έχουμε πολύ περισσότερες ηφαιστειακές εκρήξεις εξ αιτίας των οποίων τεράστιες ποσότητες CO2 και SO2 καταλήγουν στην ατμόσφαιρά της όπου, λόγω έλλειψης νερού, δεν ανακυκλώνονται και συντηρούν ένα ακραίο φαινόμενο θερμοκηπίου (450 βαθμοί κελσίου μέση θερμοκρασία) καθιστώντας αδύνατη την ύπαρξη ή και την απλή παρουσία ζωής.
Αν δεν τα «καταφέρει» ο άνθρωπος πολύ-πολύ ενωρίτερα τότε, μετά από 1 δις χρόνια, αυτό θα συμβεί και στη Γη.
[Βέβαια διάβασα σε ένα άρθρο της NASA ότι υπάρχει (ή πάντως μπορεί να υπάρξει στο μέλλον) δυνατότητα να απομακρύνουμε σιγά-σιγά τη Γη από τον ήλιο (αν εκτρέψουν έναν μεγάλο αστεροειδή και τον βάλουν σε κατάλληλη τροχιά θα μπορεί κάθε φορά που θα περνά κοντά από τη Γη να την απομακρύνει λίγο ώστε να αποφευχθεί το ψήσιμο. Αλλά ακόμα και να αυτό μπορέσει να γίνει, το τέλος της ζωής στον πλανήτη μας μετά από 6-7 δις χρόνια όταν ο ήλιος, και αφού κάνει ένα σωρό τερτίπια, σβήσει, είναι δεδομένο]
Προς το παρόν διαβάζουμε ότι ο Μουαμάρ Καντάφι, συγγραφέας της Πράσινης Βίβλου στην οποία κατηγορούσε τα υφιστάμενα συστήματα εξουσίας και υμνούσε την αυτοδιαχείριση και ο οποίος αναγνωρίζει το λαό (και τις λαϊκές συνελεύσεις) ως το μόνο φορέα της εξουσίας (τις αποφάσεις του οποίου η κυβέρνηση στη Λιβύη απλώς τις υλοποιεί), βομβάρδισε (!) από αεροπλάνο διαδηλωτές και κάλεσε όσους στηρίζουν την επανάσταση να σκοτώσουν όλους όσους εξεγέρθηκαν.
Το νόημα της ζωής;
Είναι αυτό που λένε αν υποβάλεις λάθος ερώτηση πώς να πάρεις σωστές απαντήσεις;
Πάω να διαβάσω το ΤΑΟ...

Ανώνυμος είπε...

Αν ήμουν απείρως έξυπνος κι απείρως γενναίος θα εφάρμοζα το παρακάτω Σχέδιο:
α)Θα ψιθύριζα κάτι, ώστε θα ανάγκαζα τον Ψ να πλησιάσει.
β)Θα τον βουτούσα απ΄το σβέρκο και θ' άφηνα τ'άλλο μου χέρι.
γ)Στον δρόμο θα συζητούσαμε με άνεση κι αυτό κι όλα τα ερωτήματά του
Φιλικά Β.Σ.

Dimitri Sykias είπε...

Αχ πως σκεφτόμαστε εμείς οι Δυτικοί!
(γι' αυτό η πίεση μου έχει περάσει τον αριθμό των παραλλαγών Goldberg και πλησιάζει τα χρόνια του Χριστού...)