Για ένα ορισμό της Μουσικής

"Η μουσική ως έκφραση της ανθρώπινης διανόησης αντανακλά την ενεργή θέληση, την θεωρητική αιτιολόγηση και την επιθυμία για αισθητική τελειότητα. Τα βασικά στοιχεία της είναι η λογική και η διαίσθηση, η ανάλυση και η σύνθεση, το γενικό και το μερικό. Διαφορετικές παραδόσεις τονίζουν κάθε φορά διαφορετικές πλευρές της, είναι όμως η αλληλεπίδραση αυτών των αντιθετικών δυνάμεων και η προσπάθεια για την σύνθεσή τους που καθορίζει την υπέρτατη αξία της μουσικής."

Ο ορισμός αυτός είναι μια παραλλαγή του ορισμού που δίνει για τα μαθηματικά ο Richard Courant στο περίφημο βιβλίο του "What is Mathematics?". Ο τρόπος με τον οποίο θα ορίσουμε τη μουσική καθορίζει πλήρως τον τρόπο με τον οποίο ακούμε και/ή συνθέτουμε μουσική. Άφησα τον ορισμό ανέπαφο, χωρίς να εισάγω το «συναίσθημα» σε κάποιο σημείο του. Το συναίσθημα στη μουσική «παράγεται» χωρίς να επιδιώκεται, ακριβώς όπως και στα μαθηματικά. Ο συνδυασμός του e, i και π στη γνωστή εξίσωση του Euler γεννά στον ευαίσθητο στο διανοητικό κάλλος συναισθήματα που δεν εμπεριέχονται αμέσως ή εμμέσως στην ίδια την εξίσωση. Το ίδιο συμβαίνει και στην περίτεχνη φούγκα στη ρε# από το πρώτο βιβλίο του ΚΣΠ του Bach. Ναι μεν υπήρχε μια ευρέως διαδεδομένη μουσική ρητορική την περίοδο baroque, μάλλον όμως ως (εξωμουσική) συνθετική τεχνική την αντιλαμβάνομαι παρά ως μέθοδο παραγωγής άμεσων συναισθημάτων. Σε κάθε περίπτωση ο τρόπος με τον οποίο θα ορίσουμε την μουσική όπως προανέφερα καθορίζει και τη στάση μας απέναντί της.

Άξιο παρατήρησης είναι επίσης το σημείο εκείνο του ορισμού που αναφέρεται στη μουσική ως έκφραση της ανθρώπινης διανόησης και όχι ως έκφρασης γενικά. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να εκφράζεται κανείς μέσω των τεχνών για προσωπική ευχαρίστηση (μέσω των επιστημών μπορεί να είναι και επικίνδυνο μερικές φορές), απόλυτα αδιάφορο όμως για τους άλλους. Η μόνη έκφραση που μπορεί να ενδιαφέρει τον άλλο είναι η διανοητική έκφραση.