Κυριακή 2 Μαρτίου 2014

Ο θέλων μουσικήν μαθείν

Αργά το βράδυ, ή νωρίς το πρωί, ξεφυλλίζω ηλεκτρονικά την Παρασημαντική του Κ. Ψάχου που μου χάρισε ηλεκτρονικά αγαπημένος φίλος. Σε μια υποσημείωση πέφτω πάνω σε ένα ποιηματάκι / “προπαιδεία” για την εκμάθηση των θέσεων, γραμμών και σχηματισμών που μεταχειρίζονταν την εποχή  του Ιωάννου Μαΐστορος Κουκουζέλη (12ος-13ος αι.) για την παράσταση των αργών εκκλησιαστικών μελών:

* Για τους λάτρεις των γραμματοσειρών, το κείμενο γράφτηκε με την GFS Gazis.

3 σχόλια:

γεράσιμος μπερεκέτης είπε...

Μία σύντομη φιλολογική/ιστορική παρατήρηση:

Η στιχοπλοκία που παραθέτεις, ίσως είναι υστερότερη του Κουκουζέλη, ή ίσως οι 4 τελευταίοι στίχοι να είναι υστερότεροι. Αυτό προκύπτει από δύο σημεία:

α) την συντακτική δομή των δύο τελευταίων στίχων.
β) το δουκάτο ως "ευρωπαϊκό" νόμισμα είναι ενετικής προέλευσης (12ος αιώνας) ενώ το βυζαντινό δουκάτο το οποίο ονομαζόταν και βασιλικόν καθιερώθηκε ως νόμισμα από τα μισά του 14ου αιώνα, δηλαδή η διάδοσή του είναι υστερότερη του Κουκουζέλη.

Τέλος, νοηματικά οι 4 πρώτοι στίχοι στέκουν σε υψηλό ηθικό επίπεδο, που αρμόζει στην εποχή του Κουκουζέλη λόγω του ότι η μαθητεία στην μουσική συνδυάζεται με την χορωδιακή παράδοση η οποία ήθελε μικρούς μαθητές να μαθαίνουν μουσική δωρεάν στους εκκλησιαστικούς κύκλους, ενώ οι 4 τελευταίοι στίχοι ταιριάζουν περισσότερο στην ύστερη βυζαντινή και την μεταβυζαντινή εποχή, κατά την οποία η χορωδιακή πρακτική εγκαταλείπεται και καθιερώνεται η μονωδία. Εκεί αναπτύσσονται οι συνθήκες που θέλουν τον μαθητή ταλαντούχο μεν αλλά και καλοπληρωτή.

γεράσιμος μπερεκέτης είπε...

Μία σύντομη φιλολογική/ιστορική παρατήρηση:

Η στιχοπλοκία που παραθέτεις, ίσως είναι υστερότερη του Κουκουζέλη, ή ίσως οι 4 τελευταίοι στίχοι να είναι υστερότεροι. Αυτό προκύπτει από δύο σημεία:

α) την συντακτική δομή των δύο τελευταίων στίχων.
β) το δουκάτο ως "ευρωπαϊκό" νόμισμα είναι ενετικής προέλευσης (12ος αιώνας) ενώ το βυζαντινό δουκάτο το οποίο ονομαζόταν και βασιλικόν καθιερώθηκε ως νόμισμα από τα μισά του 14ου αιώνα, δηλαδή η διάδοσή του είναι υστερότερη του Κουκουζέλη.

Τέλος, νοηματικά οι 4 πρώτοι στίχοι στέκουν σε υψηλό ηθικό επίπεδο, που αρμόζει στην εποχή του Κουκουζέλη λόγω του ότι η μαθητεία στην μουσική συνδυάζεται με την χορωδιακή παράδοση η οποία ήθελε μικρούς μαθητές να μαθαίνουν μουσική δωρεάν στους εκκλησιαστικούς κύκλους, ενώ οι 4 τελευταίοι στίχοι ταιριάζουν περισσότερο στην ύστερη βυζαντινή και την μεταβυζαντινή εποχή, κατά την οποία η χορωδιακή πρακτική εγκαταλείπεται και καθιερώνεται η μονωδία. Εκεί αναπτύσσονται οι συνθήκες που θέλουν τον μαθητή ταλαντούχο μεν αλλά και καλοπληρωτή.

Dimitri Sykias είπε...

Μου έκαναν και μένα εντύπωση οι δυο τελευταίοι στίχοι, αλλά δεν μπορώ να έχω άποψη. Ο Ψάχος τους παραθέτει μαζί “μετά πολλών τούτουν ευχών και ευτραπέλων στίχων” στην υποσημείωση 32 της σελίδας 43 της Παρασημαντικής.

Σε κάθε περίπτωση, τι υπέροχο έργο η Παρασημαντική!