U-Study II: Αρνητική Προσευχή

Αν ο Θεός είχε την ιδιότητα X, τότε θα μπορούσε να ταυτοποιηθεί, να καταστεί γνωστός μέσω αυτής του της ιδιότητος. Η σιωπή, το άτρεπτο, το φοβερόν Μυστήριον, το ανείπωτο, ο θείος γνόφος, το απαστράπτον σκότος, είναι μερικές από τις αρνητικές αποφάνσεις του (Ψεύδο-) Διονύσιου του Αρεοπαγίτου για το Θεό στο έργο του Μυστική Θεολογία. Ο ίδιος ο συγγραφέας είναι στα όρια ενός υπαρκτού και φανταστικού προσώπου. Η Μυστική Θεολογία είναι ολιγοσέλιδη, όσο χρειάζεται για να περιγράψεις το απερίγραπτο. Η αποφατική / αρνητική θεολογία που εγκαινιάζει έλκει την καταγωγή της από τον Πλωτίνο και κυρίως τον Πρόκλο, σε πρώτη ανάγνωση φλερτάρει με τον μονοφυσιτισμό, επηρεάζει τον Μ. Βασίλειο και τον Γρηγόριο τον Ναζιανζηνό (στο βαθμό που οι Πατέρες δεν εννοιολογούν αλλά τονίζουν τον υπαρξιακό και εμπειρικό χαρακτήρα της σχέσης μας με τον Θεό), και αναθερμαίνει τον Μυστικό Χριστιανισμό που πρακτικά χάθηκε το 380 μ.Χ με το διάταγμα της Θεσσαλονίκης του Μ. Κωνσταντίνου.

Το σκότος έχει τη λάμψη του, η σιωπή τον ήχο της.
_________________________________
• Διονυσίου Αρεοπαγίτου, Περί Μυστικής Θεολογίας, μτφρ. Σωτήρης Γουνελάς, με μια Εισαγωγή του Βλαδίμηρου Λόσκυ, Σχόλια του Μάξιμου του Ομολογητή και μια Παράφραση των Σχολίων του Παχυμέρη, Εκδόσεις Αρμός, 2002.
• Διονυσίου Αρεοπαγίτου, Περί Θείων Ονομάτων, μτφρ. Ιγνάντιος Σακαλής, Εισαγωγή Μαρέττα Νικολάου, Εκδόσεις Παπαζήση, 1978.

U-Study I

Μικρές Ιστορίες 1: Σκληρά Κεφάλια

Ιστορία Ι
Ο Διογένης, αργότερα γνωστός και σαν σκύλος, φθάνει μετανάστης στην Αθήνα. Συναντά τυχαία τον Αντισθένη, κάτι έχει ακούσει γι’ αυτόν, του αρέσει ο τρόπος που σκέφτεται και θέλει να γίνει μαθητής του. Ο Αντισθένης βαριέται τη διδασκαλία και τον απορρίπτει. Ο Διογένης ο σκύλος, σαν μουλάρι δεν το κουνάει από μπρος του. Ο Αντισθένης νευριάζει και σηκώνει το μπαστούνι του να τον κτυπήσει. Ο Διογένης σκύβει το κεφάλι να διευκολύνει τον δάσκαλο και του λέει:

- Κτύπα με λοιπόν δάσκαλε, αν και νομίζω ότι δεν θα μπορέσεις να βρεις ένα τόσο σκληρό ξύλο που να με κάνει να σταματήσω να προσπαθώ να μου πεις κάτι, όπως μου φαίνεται ότι πρέπει να κάνεις.

Ιστορία ΙΙ
Ο Cage, φέρελπις νεαρός, συναντά τον πολύ Schoenberg. Δίχως περιστροφές ξεκινά μια στεγνή κουβέντα:

- Γεια, με λένε John και θα ήθελα να γίνω μαθητής σου.

Ο Arny τον κοιτά από πάνω μέχρι κάτω και για να πούμε την αλήθεια δεν του αρέσει και πολύ αυτό που βλέπει.

- Δεν νομίζω ότι θα μπορούσα να σας αναλάβω κύριε, εξάλλου χρεώνω πολύ ακριβά την ώρα διδασκαλίας.
- Α, τα χρήματα δεν είναι πρόβλημα, έτσι κι αλλιώς δεν έχω καθόλου.

Τον ανέλαβε τελικά. Δεν πέρασε πολύ καιρός. Ο Arny βγάζει τα ματογυάλια του και τα ακουμπά πάνω σ’ ένα κατακόκκινο από τις διορθώσεις ενάριθμο βάσιμο.

- Κύριε Cage αν συνεχίσετε να διατηρείτε αυτήν την αντίληψη που έχετε για την Αρμονία μετά λύπης μου σας πληροφορώ ότι θα είναι σαν να κτυπάτε το κεφάλι σας στο τοίχο.
- Προτιμώ να κτυπάω το κεφάλι μου στο τοίχο.

Χωρίσανε.

Δυο Χέρια / Δυο Φιλοσοφίες

Πάντα με εντυπωσίαζε η Σχολή των Αθηνών του Ραφαήλ (1510-11). Έστω και μέσα από τον πολιτικό – επιστημονικό – καλλιτεχνικό παραμορφωτικό φακό της Αναγέννησης κάποιο φωτόνιο περνούσε κατευθείαν ανακλασμένο από το μέτωπο του Πλάτωνα ή του Αριστοτέλη.

Τα δύο κεντρικά πρόσωπα του πίνακα αντιπροσωπεύουν τα δύο κυρίαρχα ρεύματα της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας, αυτά του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Με δυο χειρονομίες ο Ραφαήλ καταφέρνει να καταδείξει το βασικό φιλοσοφικό προσανατολισμό τους:

• Ο Πλάτωνας στρέφει το δείκτη του δεξιού του χεριού προς τα άνω: κάθετη και ιεραρχική γνώση, τα αρχέτυπα – ιδέες άνω, ο υλικός εξ ανακλάσεως κόσμο κάτω.
• Ο Αριστοτέλης προτείνει το χέρι του προς τα εμπρός και ανοίγει την παλάμη του: άνοιγμα στον ένα και μοναδικό υλικό κόσμο, οριζόντια σκέψη, λαϊκό – επιστημονική προσέγγιση.

Οι χειρονομίες των δεξιών χεριών τους εξισορροπούνται νοηματικά από αυτό που κρατούν τα αριστερά τους:
• Ο Πλάτωνας κρατά τον Τίμαιο, κοσμολογική, μαθηματικοφιλοσοφική πραγματεία που περιλαμβάνει και τη Γη.
• Ο Αριστοτέλης κρατά την Ηθική του, κατά τα λεγόμενα του ιδίου όχι ένα επιστημονικό έργο.

Περαιτέρω οι δυο φιλόσοφοι στρέφουν τις κεφαλές τους ο ένας προς τον άλλο, δεν κοιτάζονται όμως κατάματα, ίσως υποψιάζονται ότι η Αλήθεια είναι κάπου αλλού…