Αφελείς Θερινές Ερωτήσεις ή pour passer la mélancolie la quelle se joue lentement et à discretion

• Τι σημαίνει για μας ότι το Σύμπαν εξηγείται από τα Μαθηματικά;
• Αν υπάρχει Θεός, πως είναι δυνατόν σε όλα τα θρησκευτικά κείμενα, όλων των θρησκειών, να μην υπάρχει έστω μια αναφορά στο π; (να μην αδικήσω τις Βέδες βέβαια)
• Σε τι χρησιμεύει η “μετά θάνατον ζωή” στο Σύμπαν;
• Αν το Σύμπαν έχει περισσότερες από 4 διαστάσεις πρέπει να ανησυχώ για το κομμάτι του εαυτού μου που βρίσκεται στις υπόλοιπες;
• Αυτές οι υπόλοιπες διαστάσεις λένε ότι είναι σφόδρα καμπυλωμένες και στενά περιελιγμένες. Μήπως σε αυτό οφείλεται το άγχος και η πίεσή μου;
• Τι υπήρχε πριν την Μεγάλη Έκρηξη; Αν υπήρχε ένα 4D άστρο το οποίο κατέρρευσε σε 4D μαύρη τρύπα και το Σύμπαν μας είναι ο 3D ορίζοντας γεγονότων του, τι υπήρχε πριν από αυτό; Και πάει λέγοντας …
• Θα αποφασίσουν επιτέλους τις είναι οι Μαύρες Τρύπες;
• Μερικοί επιστήμονες πιστεύουν ότι το Σύμπαν είναι άπειρο. Πως είναι αυτό δυνατόν, μιας και η Μεγάλη Έκρηξη έγινε πριν 13.8 δις χρόνια πριν και από τότε άρχισε να διαστέλλεται (συμπεριλαμβανομένης και της πληθωριστικής διαστολής);
• Σύμφωνα με την Γενική Θεωρία της Σχετικότητας, δεν υπάρχει απόλυτο (Νευτώνειο) κοσμικό ρολόι. Πως μετράμε λοιπόν την ηλικία του Σύμπαντος σε 13.8 δις χρόνια;
• Το Σύμπαν διαστέλλεται, δηλαδή οι 3 χωρικές διαστάσεις του μεγαλώνουν; Τι γίνεται με το χρόνο (την 4η διάσταση);
• Τι υπάρχει στο τέλος του Σύμπαντος; Έχει τέλος (όριο);
• Πως φαίνεται το Σύμπαν “απ’ έξω”;
• Οι φανταστικοί αριθμοί είναι “πραγματικοί”;
• Πως φαίνεται ο κόσμος αν ταξιδεύεις καβάλα σε μια ακτίνα φωτός;
• Αν κάποια στιγμή αποδειχθεί ότι το Σύμπαν είναι προσομοίωση (simulation) τι θα αλλάξει στις ζωές μας;
• Αν κάποια στιγμή αποδειχθεί ότι υπάρχουν Παράλληλα Σύμπαντα, τι θα αλλάξει στις ζωές μας;
• Είναι δυνατόν σε κάποιο εξωτικό Παράλληλο Σύμπαν να υπάρχουν δύο χρονικές διαστάσεις; Αν ζούσα σε ένα τέτοιο, θα συνέχιζα να αργώ στα ραντεβού μου;
- [Αυτοκριτική] Αν κάθε φορά που παίρνουμε μια απόφαση δημιουργείται και ένα Παράλληλο Σύμπαν, προσωπικά, έτσι αναποφάσιστος που είμαι, έχω συνεισφέρει στη δημιουργία πολλών.
- [Γονική Ανησυχία] Πόσα παιδιά έχω συνολικά σε όλα τα παράλληλα Σύμπαντα;
- [Αντρική Ανησυχία 1] Πόσες γυναίκες συνολικά έχω γνωρίσει σε όλα τα παράλληλα Σύμπαντα;
- [Αντρική Ανησυχία 2] Είναι οι ίδιες με αυτού εδώ του σύμπαντος;
• Αν το Σύμπαν διαστέλλεται, τότε διαστέλλεται και ο χώρος μεταξύ των στοιχειωδών σωματιδίων. Είναι δυνατόν κάποια στιγμή ο πυρήνας ενός ατόμου να μην μπορεί να κρατήσει τα ηλεκτρόνιά του γιατί αυτά θα βρίσκονται αρκετά μακριά του και να διαλυθούν τα πάντα;
• Γερνάνε τα πρωτόνια; (δίνει μια απάντηση ο Hawking στο “Χρονικό του Χρόνου”)
• Αν το Σύμπαν είναι άπειρο, υπάρχουν και άπειροι πλανήτες σαν και τον δικό μας; Σε όλους αυτούς έχω κάνει τα ίδια λάθη που έκανα σ’ αυτόν εδώ;
• Λένε κάποιοι: η θετική ενέργεια της ύλης ισούται με την αρνητική ενέργεια της βαρύτητας. Σούμα μηδέν και δεν υπάρχουμε. Το μόνο που υπάρχει είναι ο Φυσικός Νόμος! Και τώρα τι;
• Πως είναι δυνατόν ο Ηράκλειτος να ήξερε ότι η Γη είναι σφαιροειδής (ούτε καν σφαίρα!). Μήπως το είπε ποιητικά;
• Το ηλιακό μας Σύστημα φτιάχτηκε από υλικό άλλων αστεριών που πέθαναν. Είναι δυνατόν στο αριστερό μου χέρι να έχω ένα πρωτόνιο από ένα αστέρι και στο δεξί από άλλο;
• Αν η Μουσική κάνει καλό στο πνεύμα και το σώμα τότε γιατί οι περισσότεροι μουσικοί έχουν κακή υγεία και είναι και κακοί χαρακτήρες;

Piano Sonatina V (2010)

Εκτιμώντας πάντα την εκπαιδευτική αλλά και καλλιτεχνική αξία των σονατινών του Kuhlau, Dussek και Clementi, την έγραψα τον Αύγουστο του 2012 στο Βραχάτι. Είναι η 5η μιας σειράς ασκήσεων ύφους και τεχνικής.

BRAHMS: Ανάλυση του 1ου Θέματος του 1ου Μέρους της 3ης Συμφωνίας

Ακολουθεί μια μικρή ανάλυση του 1ου θέματος της 3ης Συμφωνίας του Brahms, op.90, σε Φα μείζονα, κυρίως από ενορχηστρωτική πλευρά. Στην συνημμένη παρτιτούρα έχουν σημειωθεί με χρώματα οι διπλασιασμοί των οργάνων για ευκολότερη παρακολούθηση, καθώς επίσης και μια απλή πιανιστική αναγωγή.

Το άρθρο αυτό μπορείτε να κατεβάσετε σε μορφή PDF από εδώ.

Η παρτιτούρα του αποσπάσματος (με κλικ οι εικόνες μεγεθύνονται):

1. Η Τρίτη Συμφωνία γράφτηκε το καλοκαίρι του 1883 στο Wiesbaden, σχεδόν έξι χρόνια μετά τη Δεύτερη, πιθανόν πάνω σε προγενέστερα προσχέδια. Η πρώτη εκτέλεση δόθηκε στις 2 Δεκεμβρίου του 1883 από την Φιλαρμονική Ορχήστρα της Βιέννης υπό την διεύθυνση του Hans Richter. Εκδόθηκε τον Μάιο του 1884.
2. Τα δύο πρώτα μέτρα είναι εισαγωγικά, κατασκευάζονται με βάση το σημαντικό μοτίβο για το 1ο μέρος της Συμφωνίας F-Ab-F [1] (δείτε κατωτέρω)  και ενορχηστρώνονται μόνο με πνευστά, έτσι ώστε η είσοδος του 1ου θέματος στα Vln. I & II μαζί με το συνοδευτικό μοτίβο των Vla.-Vc. και το μπάσο των Cb. να δημιουργήσει ηχοχρωματική αντίθεση. Αυτή η αντίθεση ενισχύεται περαιτέρω στο μ. 3, με την εισαγωγή των τριών Tbn. μαζί με το Cbsn. και των Timp.
3. Το μ. 2 είναι πιο έντονο ηχητικά από το μ. 1 και αυτό οφείλεται στο άλμα 8ης των Tpt., έτσι ενώ η δυναμική παραμένει f, ακούγεται σαν η ορχήστρα να κάνει cresc. (στην ορχήστρα πολλές φορές cresc. και dim. επιτυγχάνουμε με την προσθαφαίρεση οργάνων, ή με την αλλαγή ρεζίστρου ενός συγκεκριμένου οργάνου).
4. Το μοτίβο F-Ab-F που ακούγεται από τα πνευστά στα 3 πρώτα μέτρα παραπέμπει στο motto της νεότητας του Brahms “frei aber froh” (ελεύθερος αλλά ευτυχής), σε αντίθεση με το motto, από το 1853, του φίλου του βιολιστή Joseph Joachim, “frei aber einsam” (ελεύθερος αλλά μόνος). [2] Τα χρόνια πέρασαν κι ο πενηντάχρονος πλέον και μοναχικός Johannes βαρύνει το A σε Αb ... Επαναλαμβάνεται στο μπάσο στα μμ. 3-5 και αμέσως μετά σε μεταφορά και σμίκρυνση στα μμ. 7-8. Γενικά, διατρέχει όλο το πρώτο μέρος της Συμφωνίας, είτε στην αυθεντική του μορφή, είτε παραλλαγμένο (μεταφορά, σμίκρυνση, παραλλαγή).
5. Τα 3 Tbn. στα μμ. 3-6 παίζουν πλήρεις συγχορδίες.
6. Το 1ο θέμα της Συμφωνίας είναι ένα 12-μέτρο που εκτείνεται από το μ. 3 ως τον 1ο χρόνο του μ. 15. Διακρίνουμε 3 τμήματα του 1ου θέματος, τα οποία έχουν σημειώσει στην παρτιτούρα με (1), (2) και (3). Κάθε ένα από αυτά τα τμήματα έχει λεπτές ενορχηστρωτικές διαφοροποιήσεις.
   • (1) μμ. 3-6
   • (2) μμ. 7-10
   • (3) μμ. 11-15
7. Το 1ο θέμα, από το μ. 3 και μετά, εκφέρεται από τα Vln. I & II σε 8βες. Τα Vln. Ι & ΙΙ σε 8βες και f ενισχύουν την μελωδική γραμμή και την κάνουν να ακούγεται πάνω από την υπόλοιπη ορχήστρα.
8. Στο μ. 7 το 1ο θέμα εισέρχεται σε μια νέα φάση (τμήμα (2)) κι αυτό υπογραμμίζεται και από την ενορχήστρωση. Τα Tbn. σταματούν να παίζουν και το μοτίβο F-Α-F σε μεταφορά εκφέρεται από 2 Cl., 2Bsn. και 2 Hn σε ντο.
9. Στο τμήμα (3) του θέματος, παύει το συνοδευτικό μοτίβο των Vla. και Vc. Tα Vc. και το Cbsn. ενισχύουν το Cb.
10. Η γραμμή του μπάσου, από το μ.3 και μετά, παίζεται από Cbsn., Tbn 3 (μέχρι το μ.6) και Cb.
11. Ας στρέψουμε την προσοχή μας τώρα στον συνοδευτικό σχηματισμό των Vla. & Cb. Δείτε πως μεταγράφουμε για πιάνο αυτόν το συνοδευτικό μοτίβο. Ισχύει και αντιστρόφως, ένα τέτοιο συνοδευτικό μοτίβο στο πιάνο μπορεί να μεταγραφεί για ορχήστρα όπως μας δείχνει ο Brahms. [3]
12. Αρμονικά, στο μ. 5, παρατηρείστε την ενδιαφέρουσα στροφή του θέματος στην δανεισμένη VI από τον ομώνυμο ελάσσονα (bVI, Ρεb μείζονα. Επίσης την Ναπολιτάνικη στο μ. 11

Σημειώσεις

[1] Επανεμφανίζεται και στο φινάλε.
[2] Με τους  φθόγγους F-A-E, ως μουσικό κρυπτόγραμμα, οι Schumann, Brahms και Dietrich συνέθεσαν στο Düsseldorf  τον Οκτώβριο του 1853 από κοινού μια σονάτα για βιολί και πιάνο, την οποία αφιέρωσαν στον Joachim. Ο Brahms, συνέθεσε το Scherzo της σονάτας.
[3] Χρήσιμη παρατήρηση για τους σπουδαστές της Φούγκας που καλούνται να ενορχηστρώσουν έργο για πιάνο.

KURTAG: ΣΤΗΛΗ, για Μεγάλη Ορχήστρα

Κάπου στο 2003 αγόρασα ένα CD με το Gruppen του Stockhausen το οποίο είχε και δύο έργα του György Kurtág, το Grabstein für Stephan κι αυτό που έμελλε να με εντυπωσιάσει βαθιά, την ΣΤΗΛΗ (Stele). 80,86 € έκανε η παρτιτούρα στο di-arezzo και στις 6 Ιανουαρίου του 2004, ο ταχυδρόμος κρατούσε ένα μακρόστενο φάκελο.

Η ΣΤΗΛΗ, op.33 (“και” ελληνικά ο τίτλος στην παρτιτούρα) είναι ένα έργο για ορχήστρα που έγραψε ο Kurtág το 1994, παραγγελία της Φιλαρμονικής του Βερολίνου, όταν ήταν εκεί composer-in-residence. Η πρώτη εκτέλεση δόθηκε στις 14 Δεκεμβρίου του 1994 από την Φιλαρμονική του Βερολίνου υπό την διεύθυνση του Claudio Abbado.

Το δεκατριών λεπτών έργο, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σαν μια μικρή πένθιμη συμφωνία, είναι γραμμένο για μεγάλη ορχήστρα που περιλαμβάνει: 4 φλάουτα, άλτο φλάουτο, μπάσο φλάουτο, 3 όμποε, αγγλικό κόρνο, 4 κλαρινέτα σε Σιb, μπάσο κλαρινέτο σε Σιb, κοντραμπάσο κλαρινέτο σε Σιb, 3 φαγκότα, κόντρα-φαγκότο, 4 κόρνα, 2 τενόρο τούμπες σε Σιb, 2 μπάσο τούμπες σε Φα [4 τούμπες Wagner δηλαδή, που μπορούν να αντικατασταθούν από ισάριθμα κόρνα, αν δεν είναι διαθέσιμες] 4 τρομπέτες σε Ντο, 4 τρομπόνια, κοντραμπάσο τούμπα, τσίμπαλο (cimbalom), 2 άρπες, τσελέστα, πιάνο με ουρά, όρθιο πιάνο, μαρίμπα, βιμπράφωνο, πολλά κρουστά και έγχορδα. Οι βιόλες, τα τσέλι και τα κοντραμπάσι χωρίζονται σε 3 σολίστες και τους υπόλοιπους εκτελεστές / gli altri (όπως φαίνεται στο απόσπασμα κατωτέρω).
Aποτελείται από τρία μέρη που παίζονται χωρίς διακοπή:
Ι. Larghissimo - Adagio
ΙΙ. Lamentoso - Disperato, con moto. Nicht zu schnell aber wild, gehetzt, ungeduldig (Θρηνώδες - Άπελπι, με κίνηση. Όχι πολύ γρήγορο αλλά άγριο, εσπευσμένο, ανήσυχο)
ΙΙΙ. Molto sostenuto (Πολύ κρατημένο)
Η ρυθμική κατασκευή:

Το εφέ της φθίνουσας ταλάντωσης δημιουργείται από την υπέρθεση των δύο διαφορετικών αξιών πεντάηχων. Οι κρατημένοι φθόγγοι των κόρνων και των αρμονικών των εγχόρδων, δημιουργούν έναν απόηχο, ηλεκτρίζουν την ατμόσφαιρα θα μπορούσε να πει κανείς (δείτε την πλήρη παρτιτούρα κατωτέρω).

Η αρμονική κατασκευή:

Η πολυχορδία που χρησιμοποιείται (την ερμηνεύω ως ρε ελάσσονα με 7μ και προστιθέμενη 6η, σε υπέρθεση με μία Λα μείζονα 7ης) θυμίζει το ήχο μιας καμπάνας.

H πλήρης παρτιτούρα (με κλικ μεγεθύνεται, δυστυχώς όχι ικανοποιητικά για να δείτε με ευκρίνεια τις νότες):

Τέλος σε βίντεο, τα πέντε πρώτα μέτρα του μέρους ΙΙΙ μαζί με μία αναγωγή της ρυθμικής κατασκευής:

Για εφέ καμπάνας από Verdi και Copland δείτε παλαιότερη ανάρτησή μου εδώ.